استعداد تحصیلی چیست؟

استعداد تحصیلی یکی از دروس بخش عمومی  آزمون کتبی دکتری نیمه‌متمرکز است که به سنجش توانایی ذهنی و درک داوطلبین، قدرت تحلیل و استعداد آنها می‌پردازد.

این بخش از  آزمون دکتری، در بسیاری از گروهها، از چهار قسمت اصلی تشکیل شده است:

در قسمت اول که مربوط به درک مطلب است، دو متن آورده شده و سپس سؤالاتی از هر یک از آنها مطرح شده است که باید با استنتاج و استنباط کردن متن‌ها‌ به آنها پاسخ داد.

در قسمت دوم که سؤالات منطقی مطرح شده، یک متن نسبتاً کوتاه در هر سؤال وجود دارد که با توجه به آن یک پرسش طرح شده است. برای پاسخگویی به این نوع سؤالات باید با توجه به واقعیت‌های موجود در متنِ سؤالات و تجزیه و تحلیل آنها، پاسخ صحیح را پیدا کرد.

در قسمت سوم توانایی تحلیلی داوطلبین مورد سنجش قرار می‌گیرد. در این بخش برای چند متغیر که در صورت سؤال تعریف شده‌اند، قوانینی وضع شده و داوطلبین باید با توجه به شرایط ذکر شده، حالت‌های مختلف قرارگیری متغیرها را پیدا کنند.

قسمت چهارم سؤالات این مبحث از کنکور دکتری مربوط به سؤالات کمی، شامل مقایسه‌های کمی، استعداد عددی و ریاضیاتی و حل مسأله و … است. برای این قبیل سؤالات، در ابتدای هر سؤال دستورالعمل ویژه‌ای ذکر شده که با به کارگیری هوش و دانش ریاضی خود توانایی پاسخ دادن به آنها را خواهید داشت.

سؤال مهمی که همیشه برای داوطلبان آزمون دکتری مطرح بوده این است که آیا مطالعه این درس ضروری است و آیا خواندن این درس تأثیری در نمره نهایی آنها دارد یا نه. در واقع نام خاص این درس این ذهنیت را برای برخی از داوطلبان ایجاد کرده که این بخش از آزمون تنها به سنجش هوش و استعداد داوطلبان می پردازد و خواندن آن تأثیر خاصی ندارد و نخواندن آن هم مشکلی ایجاد خواهد نکرد.

حقیقت آن است که پاسخ دهی به سؤالات این درس نیز همانند بسیاری از دروس دیگر نیازمند یادگیری مهارت های خاص خود است و این مهارت ها نیز جز با مطالعه و تمرین حاصل نخواهند شد. شکی نیست که برخی از داوطلبان بدون مطالعه این درس توانسته اند نمرات متوسط به بالایی کسب نمایند اما نمی توان این واقعیت را نادیده گرفت که اگر این داوطلبان نیز وقت مناسبی به این درس اختصاص داده بودند می توانستند نمرات بالاتری به دست آورند.

ذکر این مطالب برای زیر سؤال بردن نام این عنوان درسی نیست. برای پاسخ دادن به این سوالات قطعاً به استعداد فردی نیز نیاز است و برخی با وجود مطالعه این درس باز هم نمی توانند نمره مناسبی از آن کسب نمایند. اما وجود این عده قلیل نباید موجب زیر سؤال بردن اهمیت مطالعه برای این درس شود.

استعداد تحصیلی در آزمون دکتری دارای ضریب یک است و در حدود ۱۷ درصد در نتیجه نهایی آزمون کتبی مؤثر است. ضمن آنکه هستند رشته هایی که به علت سادگی یا دشواری سؤالات تخصصی، این سؤالات عمومی هستند که نقش تعیین کننده ای در رتبه داوطلبان پیدا می کنند.

اگر اسیر مواد مخد ر یا سیگار هستی! بخوان

برای هر کسی ممکن است پیش بیاید ؛ اینکه یک روز چشم باز کنیم و ببینیم که د ر د ام اعتیاد افتاد ه ایم؛ اعتیاد به مواد مخد ر یا سیگار. برای هر کسی ممکن است پیش بیاید ؛ اینکه یک روز چشم باز کنیم و ببینیم که د ر د ام اعتیاد افتاد ه ایم؛ اعتیاد به مواد مخد ر یا سیگار.
جوان باشی یا پیر زن باشی یا مرد فرقی نمی کند . اگر بخواهی عزت د اشته باشی باید ترکش کنی. پشت سرش بگذاری و زیر پا له اش کنی. اما آنها که ترک کرد ه اند خوب می د انند که کنار گذاشتن، تازه اول د استان است و قسمت سخت ماجرا غلبه بر وسوسه های پس از ترک است؛ وسوسه هایی که باید مسلح به سراغشان بروی تا آنها را از پا د ر بیاوری. این بار می خواهیم راهکارهای غلبه بر وسوسه را برایتان توضیح بد هیم. با ما همراه باشید .
این کارها لازم است:
لحظات، موقعیت ها، اشیاء و هر چیزی که شما را به یاد مصرف گذشته سیگار یا مواد مخد ر می اند ازد به خوبی شناسایی کرد ه و جد ولی از آنها تهیه کنید . براساس جد ولی که تهیه کرد ه اید هر شی ای که شما را به یاد مصرف می اند ازد از خود د ور کنید . فند ک ها، بافور، زغال، منقل، پاکت های خالی سیگار و پیپ، قلیان یا هر چیزی که به نوعی باعث وسوسه شما می شود شامل همین قانون می شود . وسوسه انگیزها را از خود د ور کنید . خود تان را گول نزنید که می خواهم قد رت اراد ه ام را امتحان کنم.
براساس جد ولی که تهیه کرد ه اید محل هایی که د ر آنها مواد مخد ر یا سیگار مصرف می کرد ه اید را تغییر د هید . د کوراسیون محیط را عوض کنید . محل نشست و برخاست خود را تغییر د هید و د ر یک کلام سعی کنید هر مکانی که شما را به نوعی به یاد مصرف د ر گذشته می اند ازد را یا تغییر د اد ه و یا از آنجا د ور شوید .
قطعا د ر میان د وستان، اقوام و جمع های اطرافیان، کسانی هستند که شما د ر زند گی گذشته خود و د ر زمان اعتیاد به همراه آنها به مصرف می پرد اخته اید . سعی کنید حتی الامکان تا زمانی که وسوسه های مصرف د ر شما کمتر شود از هم نشینی و د وستی و حضور د ر جمع های اینچنینی د وری کنید .
تنها بود ن یکی از وسوسه انگیز ترین موقعیت هایی است که شما ممکن است با آن روبه رو شوید . سعی کنید د ر د وران پس از ترک و تا زمانی که به یک وضعیت ثابت برسید د ر ساعت ها و زمان های طولانی تنها نمانید .
اوقاتی مانند صبح بلافاصله بعد از بید ار شد ن، بعد از وعد ه های غذایی، قبل یا بعد از رابطه زناشویی و... زمان هایی هستند که احتمالا شما تا پیش از ترک همیشه د ر این موقعیت ها از سیگار یا مواد مخد ر استفاد ه می کرد ه اید . برای این زمان ها و موقعیت ها باید با توجه به ذائقه و امکاناتتان جایگزین های مشخص پید ا کرد ه و از آنها استفاد ه کنید . مثلا خود تان را عاد ت بد هید بعد از بید ار شد ن از خواب به جای سیگار کشید ن یک لیوان چای یا قهوه بنوشید .
شخصیت و توانمند ی خود را د ر محیط کار و جامعه تا حد ممکن افزایش د هید . به میزانی که شما بتوانید د ر جامعه و محیط کارتان موفق باشید د ر فرایند ترک و ایستاد گی بر آن موفق تر خواهید بود .
تمرین کنید که تا حد ممکن از عصبانی شد ن و خشم د ور شوید و آنها را کنترل کنید . تا پیش از ترک نخستین حرکت شما بعد از موقعیت های خشم و ناراحتی روشن کرد ن سیگار یا استفاد ه از مواد مخد ر بود . حالا که ترک کرد ه اید و از این غول شیطانی نجات پید ا کرد ه اید سعی کنید کمتر عصبانی شوید تا کمتر وسوسه مصرف پید ا کنید .
به جرأت می توان گفت سخت ترین مرحله کنار گذاشتن عاد ت های بد د وران وسوسه پس از ترک است. د ر این د وره معمولا عوارض جسمی مصرف از بین رفته اما عوارض ذهنی و عاد ت های مصرف همچنان شما را آزار می د هد . تقریبا همه کسانی که د ر فرایند ترک شکست خورد ه و د وباره به مصرف روی می آورند د ر همین مرحله شکست خورد ه اند . وسوسه مصرف د ر این د وران به اوج خود می رسد و اگر شما مهارت های صحیح مقابله با وسوسه را به د رستی به کار نگیرید به زود ی د وباره گرفتار خواهید شد . عاد ت های مصرف غالبا روی سبک زند گی افراد سوار شد ه و آن را تحت الشعاع خود قرار می د هند به همین د لیل است که پس از ترک د ائما د ر لحظات مختلف خود نمایی کرد ه و وسوسه مراجعه مجد د به مصرف را برای شما ایجاد می کنند . برای غلبه بر این وسوسه ها یکی از مهم ترین کارها اصلاح سبک زند گی و تغییر د اد ن عاد ت های ناد رست است.
از اطرافیان و خانواد ه کمک بخواهید
خانواد ه و اطرافیان نقش بسیار مهمی د ر فرایند د رمان د ارند . حمایت و پشتیبانی خانواد ه می تواند به شما کمک زیاد ی بکند . شما می توانید با خانواد ه تان صحبت کنید و از آنها بخواهید د ر د وران پس از ترک مراعات بیشتری د ر رفتار با شما د اشته باشند . تا حد ممکن از قرار د اد ن شما د ر موقعیت های اضطراب و استرس آور خود د اری کنند . از قرار گرفتن شما د ر شرایط مشاجره و د عوا بپرهیزند . فشار مالی کمتری بیاورند و د ر یک کلام هوای شما را د اشته باشند تا کمتر د ر موقعیتی قرار بگیرید که احساس کنید نیاز مجد د به مصرف پید ا کرد ه اید .
مشکلات روانشناختی را جد ی بگیرید
مشکلات روانشناختی مثل اضطراب، افسرد گی، ترس های بیمارگونه و... می توانند د ر وجود شما به صورت مزمن به وجود آمد ه باشند . اگر شما از آن د سته افراد ی باشید که د چار یک بیماری روانشناختی مزمن باشید احتمالا د ر فرایند ترک مصرف د چار مشکلات بیشتری شد ه و بیشتر وسوسه مصرف را تجریه خواهید کرد . بنابراین توصیه ما این است که د ر نخستین فرصت به یک روانپزشک یا روانشناس متبحر مراجعه کنید تا با ریشه یابی مشکل به د رمان آن بپرد ازند .
به خد ا توکل کنید
خد اوند و ائمه اطهار(ع) منشا تمام خوبی ها و پاکی ها هستند . اگر قرار است پاک باشید و پاک بمانید د ر نخستین قد م از خود خد ا و ائمه کمک بخواهید . رابطه خود را با خد ا بهتر کنید . سعی کنید همیشه با وضو باشید . نمازهای خود را به موقع بخوانید و د ر برنامه های مذهبی، زیارت، د عاها و... بیش از پیش شرکت کنید . جالب است بد انید که تحقیقات بین المللی نشان د اد ه که د ر فرایند ترک مصرف مواد مخد ر، سیگار و... افراد مذهبی و معتقد موفقیت بیشتری د ارند . پس به خد ا توکل کنید و مطمئن باشید که رها شد ن از اعتیاد و پاکی خد اوند پشت و پناه شما خواهد بود .
د ر لحظه زند گی کنید
شما و هر انسان د یگری د ر طول زند گی مشکلات و لحظات سختی را پشت سر گذاشته اید و قطعا د ر آیند ه هم مشکلات و سختی های فراوانی را تجربه خواهید کرد . اما شما باید یاد بگیرید که حسرت گذشته ها را نخورید و با توکل بر خد ا به فکر ساختن آیند ه باشید . د ائما حسرت خورد ن باعث به وجود آمد ن افسرد گی و بی حوصلگی و نگرانی بیش از حد برای آیند ه هم باعث اضطراب و استرس خواهد شد . افسرد گی و اضطراب هم هرد و از موقعیت هایی هستند که احتمال بازگشت شما را به د وران سیاه اعتیاد زیاد می کنند . پس تلاش کنید که از لحظه حال د رست ترین استفاد ه را ببرید .
تفریح و ورزش را فراموش نکنید
قرار گرفتن د ر موقعیت های تفریحی و ورزش کرد ن باعث ترشح هورمون ها و مواد عصبی خاصی د ر بد ن می شود که حالت سرخوشی و شاد ی ایجاد می کند . تفریح و ورزش سبب می شود شما از لحاظ روانی تقویت شد ه و زند گی شاد مانه تری د اشته باشید . توجه د اشته باشید به میزانی که بتوانید زند گی شاد مانه و آرام تری د اشته باشید به همان میزان هم از وسوسه مصرف د وباره به د ور خواهید بود . پس از همین امروز شروع کنید و برنامه های متنوع تفریحی و ورزشی را د ر کنار خانواد ه یا د وستان برنامه ریزی کنید . فقط د قت کنید که ورزش حرفه ای و فعالیت های بد نی سنگین که شما را بیش از حد خسته کند می تواند خود باعث وسوسه و نیاز به کشید ن سیگار یا مصرف مواد شود .
مهارت های زند گی را یاد بگیرید
د ر بسیاری از افراد علت گرایش به مصرف سیگار یا مواد مخد ر ند انستن صحیح مهارت های زند گی است. مهارت های کنترل خشم، غلبه بر استرس و اضطراب، قد رت نه گفتن، گفت وگوی مؤثر و... خیلی از افراد به د لیل بلد نبود ن مهارت های زند گی د ر برابر مشکلات به سیگار یا مواد مخد ر روی می آورند . اگر شما هم از این د سته از افراد هستید سعی کنید د ر نخستین فرصت مهارت های صحیح برخورد با مشکلات، غلبه بر خشم و... را به خوبی یاد بگیرید . یاد گرفتن این مهارت ها کمک می کند تا هنگام بروز شرایط سخت به جای پناه آورد ن به سیگار و د یگر مواد مخد ر با روش صحیح به مقابله با مشکلاتتان بپرد ازید . هنگامی که سبک صحیح زند گی کرد ن را آموختید به جای اینکه د ر لحظات سخت د چار وسوسه مصرف د وباره مواد مخد ر یا سیگار شوید به صورت د رست و منطقی با مشکلات روبه رو خواهید شد . برای یاد گرفتن مهارت های زند گی می توانید به کتاب های روانشناسی مراجعه کنید یا از روانشناسان و مشاوران کمک بگیرید .
این فکرها را فراموش کنید
اعتیاد به مواد مخد ر یا سیگار پس از ترک د رمان شد ه و د یگر نباید وسوسه د اشته باشم: این فکر را فراموش کنید . از نخستین باری که شما سیگار یا مواد مخد ر د یگر را به وجود خود سرازیر کرد ید تا آخرین لحظه ای که زند ه باشید آثار و تبعات مصرف همراه شما خواهد بود . شما همانند بیماری که د چار بیماری فشار خون یا د یابت است باید پس از ترک جسمانی تا آخر عمر از خود مراقبت کنید و فرایند مراقبه و مبارزه با مواد مخد ر را اد امه د هید . وسوسه همیشه د ر کمین شماست. هوشیار باشید تا بر آن پیروز شوید .
وسوسه به مرور زمان بد تر می شود : د ر ذهن بسیاری از کسانی که ترک کرد ه اند این باور وجود د ارد که وسوسه مصرف به مرور زمان و هرچه از زمان ترک می گذرد بیشتر می شود . این هم یکی از باورهای اشتباه است. وسوسه یک فرایند طولانی مد ت د ارد اما این فرایند با مرور زمان و طی ماه ها و سال ها کمتر و کمتر می شود . این فرایند اگرچه با توجه به توانمند تر شد ن و عاد ت شما به عد م مصرف روزبه روز کمتر می شود اما شاید هرگز به طور کامل قطع نشود و ممکن است هر از گاهی به سراغ شما بیاید . صبور باشید و با آن مقابله کنید .
ترک سیگار یا مواد مخد ر فقط براساس اراد ه من است و حضور د ر محیط آلود ه و د سترسی به مواد و... اثری د ر آن ند ارد : این هم یکی از آن باورهای بسیار غلط د ر بین بعضی از افراد است. توجه د اشته باشید که هرچند اراد ه د ر فرایند ترک بسیار مهم است اما شما باید عوامل محیطی را هم تا حد ممکن کنترل کرد ه و عوامل وسوسه را از خود د ور کنید .
کلام آخر؛ لغزش پایان راه نیست
براساس آمار د ر بهترین مراکز ترک اعتیاد و د ر بهترین شرایط و حمایت بهد اشتی و اجتماعی و... هم ممکن است چند د رصد از کسانی که مصرف مواد مخد ر و سیگار را ترک کرد ه اند د چار لغزش بشوند . شما هم اگر ترک موفقی د اشته باشید و همه این راه ها و توجه ها را که گفتیم هم به کار ببند ید ، ممکن است د ر یک بزنگاه یا موقعیت خاص د چار لغزش شد ه و از سیگار یا مواد مخد ر یک بار استفاد ه کنید . مهم ترین مسئله د ر چنین وضعیتی این است که د چار ناامید ی و یاس نشوید و به خود یاد آوری کنید که این فقط یک لغزش زود گذر بود ه و د یگر تکرار نخواهد شد . به شرطی که همه همت و اراد ه خود را به کار بگیرید تا د وباره شکست نخورید . به خد ا توکل کنید و اراد ه د اشته باشید .
همشهری آنتکدختر

این مهارت ها را در خواب بیاموزید

اگر به شما توصیه شود که شب ها هنگام خواب موسیقی پخش کنید یا یک شمع معطر در اتاق روشن کنید تا چیزهایی را که در طول روز یاد گرفته اید راحت تر به خاطر بسپارید، حتما تعجب می کنید. متخصصان معتقدند با کمک برخی شیوه های ساده نظیر پخش کردن یک موسیقی ملایم یا روشن کردن یک شمع معطر می توان یادگیری برخی مهارت ها را در هنگام خواب به طرز شگفت آوری تقویت کرد. اگرچه متخصصان همچنان بر سر یک مهارت خاص ابهام دارند اما آنها نمونه های محکم و قابل قبولی را دارند که می تواند این مساله را در دنیای واقعی تقویت کند.
به عنوان مثال آنها دریافته اند افراد در صورتی که در هنگام خواب در حال گوش دادن به یک موسیقی یا صوت، یک شیء را در جایی قرار دهند بعدا خیلی راحت تر می توانند جای آن شیء را به خاطر بیاورند. علاوه بر این وقتی فردی در حال یادگیری یک زبان خارجی است می تواند در هنگام خواب با پخش صوتی از کلماتی که به تازگی آموخته، مهارت یادگیری خود را تقویت کند.
بیزینس اینسایدر نوشت: در ادامه به برخی از مهارت هایی که به گفته محققان در هنگام خواب قابل یادگیری و تقویت هستند، اشاره می کنیم:
یادگیری کلمات خارجی
در یک آزمایش جدید محققان با چند عبارت ساده شروع به آموزش زبان هلندی به چند آلمانی زبان کردند. آنها سپس وقتی این افراد در خواب بودند صوتی را از برخی کلمات جدیدی که به آنها یاد داده بودند پخش کردند. این کار بدون اطلاع این افراد انجام شد. مشخص شد این افراد کلماتی را که صوت آنها در هنگام خواب پخش شد در مقایسه با کلماتی که صوت آنها پخش نشده بود، بهتر به خاطر آورده و بعدها بهتر ترجمه کردند.
کارشناسان پس از این برای اینکه مطمئن شوند تقویت این مهارت به خواب ارتباط دارد و تنها به مهارت شنیداری افراد بستگی ندارد، گروه دیگری را انتخاب کردند که این گروه در هنگام قدم زدن به کلمات هلندی گوش فرا دادند. پس از این مشخص شد این افراد نتوانستند به خوبی گروهی که در خواب کلمات را شنیده بودند واژه ها را به خاطر بیاورند.
اما دلیل این مساله چیست؟ محتمل ترین پاسخ به این سوال به خواب مغزی ارتباط دارد که در این هنگام فعالیت های آن برای مدت مشخصی در هنگام شب کند می شود. در طول این بازه زمانی و کند شدن فعالیت، مغز شدیدا مشغول انتقال حافظه کوتاه مدت از بخش حافظه موقت به بخش جلوی مغز است که اطلاعات در این بخش به عنوان حافظه بلندمدت ثبت می شوند. محققان با مطالعه امواج مغزی زبان آموزان آلمانی دریافتند آنهایی که در هنگام خواب به کلمات خارجی گوش می دهند، در طول شب فعالیت امواج مغزی شان کند می شود و در نهایت هرچه امواج مغزی کند شوند یادآوری کلمات جدید بهتر خواهد بود.
افزایش مهارت یادگیری موسیقی
یافته های محققان تنها به صوت کلمات محدود نمی شود بلکه موسیقی هم می تواند از این شیوه بهره مند شود. متخصصان به تازگی با کمک یک شیوه که از یک بازی معروف آن را قرض گرفته اند به گروهی از افراد نواختن گیتار را یاد دادند. سپس آنها به خواب رفتند و بدون اینکه در جریان باشند برای گروهی از آنها همان ملودی ها را که در بیداری یاد گرفته بودند در خواب پخش کردند. افرادی که این ملودی ها را در هنگام خواب شنیده بودند، پس از بیداری بهتر از افرادی که در خواب ملودی ها را نشنیده بودند، آنها را نواختند.
جلوگیری از فراموشی بخش خاص از خاطرات
همه ما میزان قابل توجهی از اطلاعات به ویژه تاریخ ها و توضیحاتی که برایمان بی اهمیت جلوه می کنند را فراموش می کنیم. در واقع مغز ما از یک سیستم مخصوص برچسب گذاری برای تمیز قرار دادن میان اطلاعات مهم و اطلاعات غیرضروری تشکیل شده است. اطلاعاتی که از سوی مغز روی آنها برچسب مهم می خورد مستقیما وارد حافظه بلندمدت می شوند. در نقطه مقابل، اطلاعات غیرضروری و کم اهمیت وارد حافظه کوتاه مدت می شوند که این اطلاعات با ورود اطلاعات جدید فراموش می شوند.
کارشناسان به تازگی دریافتند افرادی که به صوت های مرتبط با یک رویداد گوش می دهند حتی اگر این رویداد بی اهمیت باشد بهتر می توانند آن را در مغز خود به خاطر بسپارند. آنها در این مطالعه، گروهی از داوطلبان را انتخاب کرده و برای آنها آیکون های خاصی را روی صفحه نمایش کامپیوتر قرار دادند.
این آیکون ها به گونه ای برنامه ریزی شده بودند که در صورت قرار دادن فایل داخل آنها، صدای مخصوصی از آن پخش می شد. به عنوان مثال با کلیک روی آیکن گربه صدای گربه و با کلیک روی آیکون زنگ، صدای زنگ پخش می شد. سپس داوطلبان به خواب رفتند و بدون اینکه باخبر باشند کارشناسان مجددا روی آیکون ها کلیک کرده و صدای آیکون ها دوباره پخش شد. در کمال تعجب مشخص شد افرادی که در هنگام خواب این صداها را شنیده بودند پس از بیدار شدن بهتر توانستند محل تمام فایل ها را به خاطر آورند.

مدلهای پنل دیتا

نویسنده: عبدالرسول خان احمدی

قبل از معرفی مدل های پانل دیتا لازم است ماهیت این داده ها و چرایی و چگونی به وجود امدن انها را بررسی کنیم.

ماهیت پنل دیتا:

ما همواره در بررسی های خود با دو ساختار مجزای آزمایش روبرو بوده ایم:

قصد داریم مدلی برای داده های خود در یک زمان خاص برازش دهیم.
به عنوان مثال فرض کنید می خواهیم یک تابع تولید ساده را برآورد کنیم. تولید تابعی از موجودی سرمایه، نیروی کار و مهارت های مدیریتی است. اگر تولید بنگاه ها را بر روی موجودی سرمایه و تیروی کار در یک زمان رگرس کنیم تورش ایجاد می شود زیرا یک متغیر مهم یعنی مهارت مدیریتی از مدل حذف شده است. برای رفع این مشکل بهتر است که میزان تولید طی چند سال را برای این بنگاه ها رگرس کنیم.

ادامه مطلب

برای مشاهده مطالب بیشتر به سایت گروه آماردانان ایران زمین مراجعه کنید.

www.amardanan.ir

گاهنامه ی ادبی شماره 2 بهمن ماه 91

   قرابت معنایی

قرابت معنایی مهم ترین بخش از پرسش های کنکور را تشکیل می دهد.(در آزمون های سراسری 8تا 9 سوال از 25 سوال)

پاسخ به سوالات این مبحث نیاز به تسلط قابل قبول بر همه ی موضوعات ادبی یعنی معنی واﮊه ,املای واﮊه,آرایه های ادبی,ساختار دستوری و...دارد.

*منابع مطالعه جهت پاسخ گویی به سوالات قرابت معنایی:

1.اطلاعات بالای درس: برخلاف تصور داوطلبان,اطلاعات بالای درس ها فقط شامل تاریخ ادبیات نیستند در بسیاری از درس ها موضوع درس و طرز تفکر شاعر و نویسنده در ابتدای درس معرفی شده است و در مواردی مستقیما به «مفهوم درس»اشاره می کنند.

2.متن درس: متن کامل درس ها به ویژه آن هایی که به طور مشخص مفهوم عاشقانه,عرفانی یا تعلیمی دارند.

3.توضیحات: در بخش توضیحات علاوه بر معنی بعضی شعرها و عبارات به مفهوم کلی آن هم اشاره شده است.

4.خودازمایی: گاهی در خودازمایی پایان درس,بیت یا عبارتی از آن درس برجسته شده و مفهوم آن مورد سوال قرار گرفته است.مسلم است که چنین مفهومی مورد توجه طراح کنکور خواهد بود.

5.کتاب زبان فارسی(3): مفاهیم مطرح شده در کتاب زبان فارسی(3)هم از منابع بسیار مهم در این زمینه است, پس باید ابیاتی که در این کتاب نیز آ مده است را حتما مد نظر قرار دهیم.

شگرد های طراحی سوال:

دو بخش کلی سوالات قرابت معنایی و شیوه ی پاسخ گویی به آنها این طور است:

الف)سوالات مثبت:  قرابت دارد/ قرابت بیشتری دارد  :                                 درپاسخ به چنین سوالاتی,حساسیت زیادی به خرج دهید و برای انتخاب گزینه ی درست به چیزی کمتر از«یک قرابت مشخص و مطمئن»راضی نشوید.فقط بیتی را انتخاب کنید که با صورت سوال یک تناسب غیر قابل انکار داشته باشد.

ب)سوالات منفی: قرابت ندارد/ قرابت کمتری دارد/  با همه قرابت دارد به جز...  :    در این مورد حساسیت را کمتر کنید و فراموش نکنید که سه تا از گزینه ها مجبورند با صورت سوال قرابت داشته باشد پس سه گزینه را - حتی با قرابت جزئی- قبول کنید و گزینه ای را که در مقایسه با بقیه بی ارتباط به نظر می رسد را انتخاب کنید.   

مهارت های پاسخ گویی:

در یک قرابت معنایی یک مهارت فوق العاده تخصصی و با برنامه است که ما باید "منظور شاعر و نویسنده" را بفهمیم برای رسیدن به این هدف مهم ترین مراحلی را که باید در نظر گرفت عبارتند از:

1.درست خواندن بیت یا عبارت

2.مرتب کردن ساختار دستوری جمله ها بخصوص در شعر

3.ترجمه ی بیت یا عبارت به فارسی روان

4.درک معنی واژها ی خاص از قبیل: نمادها,استعاره ها,تلمیحات

5.تبدیل معنی به مفهوم(مفهوم منظور کلی را در کوتاه ترین کلمات بیان می کند به طوری که قابل گسترش به همه ی ابیات و عبارات مشابه باشد)