در برخی جلسات قرآنی ایران رسم بر این است که هر کدام از مقامات موسیقی در تلاوت را به سه بخش قرار ، جواب و جواب الجواب تقسیم می کنند. به این صورت که پس از ورود به مقامی خاص ، اولین و پایین ترین فراز آن از نظر نت های اجرایی را قرار ، سومین فراز که الزاما شامل حداقل یک نت از نت پایه ی فراز اول ولی در اکتاو بالای آن باشد را جواب الجواب و فراز دومی که شامل نت هایی بین این دو نت پایه و اکتاو باشد را جواب می نامند. این نوع معرفی مقامات دو اشکال بزرگ دارد. اول این که ناخواسته قرآن آموز را سوق می دهد به سمتی که هر مقام را خلاصه و حداکثر در سه فراز تلاوت کند چون فرازهای بیشتر را حتی در تعریف اولیه هم در ذهن او جا نینداخته اند و دوم این که در بعضی مقامات مثل بیات که گستره ی بسیار وسیعی دارد این تعریف به بن بست می رسد. شاهد مثال من در مورد دوم مجموعه فایل های صوتی آموزش مقاماتی است که سال ها پیش عرضه شد و علی رغم معرفی سه پاره ی مقامات وقتی که نوبت به آموزش مقام بیات رسید استاد راهنما فرمودند که در این مقام ما از تقسیم بندی به شیوه ی معمول معذوریم و به قاری همراه گفتند که شما یک تلاوت کامل از مقام بیات را به مستمعین ارائه دهید.
امروزه با گسترش فرهنگ تحقیق و استماع دقیق تلاوت ها و البته علم موسیقی کم کم تعریف واقعی این اصطلاحات مشخص شده است. بعد از مرور پست مربوط به ارائه ی تیونر در سرفصل دانلود نرم افزارهای کمکی ، شما هر نتی را که دوست دارید فرض بگیرید و اسم آن نت را بگذارید قرار. حال اگر به اندازه ی شش پرده یا هشت درجه یا همان یک اکتاو بالا بروید می رسید به همان نت مفروض منتها با فرکانسی بالاتر که این نت معروف به جواب است. اگر همین فرآیند را برای این نت هم تکرار کنید مجددا در یک اکتاو بالاتر می رسید به همین نت و باز هم با فرکانسی بالاتر. این نت سوم باز معروف است به جواب نت دوم که با نگاهی دیگر که نت دوم را جواب نت اول گرفته بودیم نت سوم هم زمان که جواب نت دوم است جواب الجواب نت اول هم می شود. پس متوجه می شویم که این نام گذاری ها از جهتی نسبی هم هستند. یعنی باید دید که هر نت با توجه به کدام نت نظیر قرار است بررسی شود تا اسم آن مشخص شود. مثلا این که نت دوم در مقایسه با نت اول جواب و در مقایسه با نت سوم قرار خواهد بود.
[ قرار ] >>>>یک اکتاو صعود>>>> [ جواب ] >>>>یک اکتاو صعود>>>> [ جواب الجواب ]
فرق اول این دو تعریف را مشاهد کنید که گستره ی پیمایش صوت بین نقاط قرار ، جواب و جواب الجواب در تعریف دوم دو اکتاو است حال آن که در تعریف قبلی این گستره تنها یک اکتاو بود. فرق دوم هم در این بود که در تعریف دوم این اصطلاحات نسبت به تک نت ها مشخص می شوند اما در تعریف اول نسبت به چندین نت کنار هم یا به عبارتی دیگر یک خط ملودی. تنها زمانی می توان یک فراز تلاوت را جواب فراز دیگر معرفی کرد که تمام نت های آن دو عینا و به ترتیب یکی بوده و همگی دارای یک اکتاو اختلاف با نت نظیرشان باشند. مثل زمانی که شما یک فراز از تلاوت در درجات بالا را عینا بم خوانی کنید که فراز اول جواب فراز دوم خواهد بود. حسن تعریف دوم در این است که دست افراد قائل به آن به شدت باز می باشد در معرفی قسمت های مختلف و متنوع هر مقام.. و لازمه ی این امر به کار گیری اسامی جدید است برای تعریف فروعات مختلف مقامات. البته این نام گذاری های متنوع زاییده ی ذهن اساتید قرآنی فعال در این امر و یا به اصطلاح بدعت گذاری نیست بلکه از سالیان دور نیز این اسامی بین علمای موسیقی مقامی رواج داشته و شناخته شده هستند. بهتر است به جای جبهه گیری در هنگام مواجهه با این موضوع به محاسن آن بیشتر فکر شود. هرچند که لازم به ذکر است این اسامی تنها برای افرادی مورد استفاده دارد که از قبل و در اثر تقلید فراوان و بی چون و چرا از تلاوت اساتید برتر ، ماهیت آنها را به ذهن سپرده اند و تنها محفوظات خود را با دانستن نام آنها در بیان نیز تفکیک خواهند کرد. برای درک بهتر مورد اخیر به پست موسیقی مقامی در تلاوت قرآن از همین وبلاگ مراجعه کنید.
یکی از بازیچه های علیرضا و دوستاش سلاح مخوفی بود که معمولا" در زراد خونه های فوق سرّی ارتش بچّه پرروها ساخته میشد بنام تیرکمون که البته با اون تیر و کمونی که شما معمولا" می بینین که تو فیلم آرتیست هایی که در نقش مثلا" رابین هود و جرانیمو رئیس قبیله کومانچی سرخپوست ها در فیلم های غرب وحشی بازی می کنن یه کمی فرق می کنه تیرش بجای یه شاخه بلند و باریک که تهش پر عقاب کار گذاشته باشن و نوکش یه پیکان تیز فولادی باشه یه قلوه سنگ کوچولوئه و کمونش هم بجای یه چوب منحنی یه دوشاخه است که معمولا" از درخت خونه یکی از فامیلها یا همسایه ها دزدیده میشه د آخه اگه از درخت خونه خودشون ببرّن که کتک مفصلی نوش جان می کنن و زهش هم بجای یه رشته باریک ریسمون ساخته شده از روده حیوانات شکار شده معمولا از رشته های بریده شده از تیوپ لاستیک های مستعملی ساخته میشد که از در دکون اوسّا حبیب پنچرگیر به لطائف الحیل البته با طرح نقشه های شیطانی و بالاتر از خطری (یاد سریال بالاتر از خطر بخیر یادم باشه قصه علیرضا در بالاتر از خطر رو هم براتون در آینده بگم) به سرقت می رفت البته اگه به خود اوسّا حبیب هم می گفتن بهشون می داد ولی اونوقت کیف کردن بخاطر انجام این عملیات متهورانه سرقت تیوپ پاره چی میشد؟ القصّه این وسط به یه تیکه چرم هم برای ساخت کفچه (محل قرار دادن سنگ) نیاز بود که اون هم صد البته با استفاده از قوّه ابتکار معمولا" از یه کیف یا چمدون یا کفش کهنه کنده میشد حالا فقط تنها چیزی که از وسائل مورد نیاز ساخت این سلاح مخفی باقی مونده کمی ریسمون برای وصل کردن این قطعات بهمدیگه اس که خوب معمولا میشد از بند کفش های کهنه یا نخ تسبیح های پیرزن های فامیل که می خواستن باهاش تسبیح نخ کنن و چرت بعد از غذا باعث میشد که این مطاع گرانبها ازشون بسرقت بره استفاده کرد علیرضا وقتی که تموم وسایلش جور میشد یه بعد از ظهر که مادرش می خوابید اون هم خودشو میزد به خواب و آقا همچین که خروپف مادر به هوا می رفت یواشکی از جاش بلند میشد و پاورچین می رفت تو زیر پله ایی و با دقّتی که یه جراح مغز و اعصاب کارش رو انجام میده مراحل ساخت تیر و کمون رو انجام میداد با مهارتی که علیرضا داشت ساخت هر تیر و کمونی حدود دو ساعت طول می کشید و چون معمولا" مدّت خواب بعد از ظهر مادرش بیشتر از نیم ساعت نبود لاجرم این عملیات فوق سرّی یه چهار پنج روزی زمان میبرد بین خودمون باشه این علیرضائه میگه آخه اگه مادرم می فهمید که بازم دارم تیر کمون درست می کنم این دفعه دیگه با انبر داغم میکرد اوندفعه هم اگه میونجی گری خانم جان مادر بزرگ علیرضا نبود حتما" شهیدش می کرد آخه چند دفعه باید واسه شکستن شیشه همسایه ها بدست این سلاح مخوف که تو دست علیرضا از مسلسل ماکزیم رضا خان هم خطرناکتر بود ازشون عذر منظور بخواد و خجالت بکشه؟ آقا اصلا" این صنعت ساخت تیرکمون واسه علیرضا که فقط اسباب مردم آزاری و تفریح نبود باهاش پز میداد د آخه تیر کمون های علیرضا که از این الکی پلکی ها نبودن همشون آخرین مدل و با بهترین فن آوری تولید شده بودن یه روز علیرضا و دوستاش با همدیگه مسابقه نشونه زنی گذاشتن یه قوطی حلبی گذاشته بودن و بهش تیر می زدن انصافا" تیر اندازی علیرضا از همشون بهتر بود البته تکنولوژی پیشرفته اسلحه اش هم در این موفقیّت تاثیر داشت بالاخره حوصله بچّه ها سر رفت و گشنه اشون شد و رفتن خونه هاشون دمدمای غروب بود که یه یاکریم خوشگل اومد نشست سر دیوار خونه اشون و علیرضا یهویی خر شد با تیر کمون یاکریمه رو زد طفلک دور خودش چرخید و جلوی علیرضا خورد زمین انگاری هفت سال بود که مرده بود علیرضا تا اون موقع به هیچ حیوونی یه همچین صدمه ایی نزده بود گرفت یا کریمه رو تو بغلش و نازش کرد ولی یاکریم مرده بود صداش زد ولی یاکریم مرده بود بهش التماس کرد که بلند شه ولی یاکریم مرده بود بوسش کرد و گریه کرد ولی یاکریم مرده بود گریه نکن علیرضا از اون موقع تا حالا خیلی سال گذشته حتما" خدا تو رو بخشیده یاکریمه هم تو رو بخشیده نخیر مثل اینکه این علیرضائه ول کن نیس علیرضا دیگه تیر کمون درست نکرد./.
گاه واژه هایی بین مردم رایج می شود که معادل علمی دقیق ندارد، ولی رایج شده است و مرتب به کار برده می شود. دیابت عصبی یکی از این موارد است؛ واقعیت این است که از نظر علم پزشکی واژه ای به این نام وجود ندارد، ولی به دلیل کاربرد زیاد بین مردم سعی خواهیم کرد در این مطلب معادل علمی دیابت عصبی را شرح دهیم.
وقتی قند خون یک فرد، حداقل دو بار در حالت ناشتا از ۱۲۶ بالاتر باشد یا بعد از خوردن غذا از ۲۰۰ بالاتر رود به دیابت مبتلاست. اما هم افراد دیابتی و هم افراد سالم (غیر دیابتی) وقتی تحت فشارهای عصبی قرار گیرند، قند خونشان بالاتر می رود و وقتی آرام باشند اندکی بهبود پیدا می کنند. علت این موضوع مشخص است؛ هورمون های استرس که سردسته آنها آدرنالین و نورآدرنالین است هنگام تنش عصبی، وارد خون می شود. این هورمون ها قند خون را از ذخایر بدن آزاد می کنند و از طرفی با ایجاد مقاومت نسبت به انسولین جلوی مصرف قند از سوی سلول های عمومی بدن را می گیرد تا این قند به مصرف مغز که بی نیاز از انسولین می تواند از قند بهره مند شود، برسد؛ البته حین استرس هورمون های دیگری مثل گلوکاگون، هورمون رشد و کورتیزول نیز ترشح می شود که آنها هم با ساز و کاری مشابه موجب افزایش قند می شود.
بالا رفتن قند حین استرس در واقع مکانیسم تدافعی بدن است که مغز را با جریان بالای قند تغذیه کند تا فرد بتواند بخوبی بر استرس فائق آید.
انواع استرس هایی که می توانم مثال بزنم شامل ازدواج، طلاق، دوری ناگهانی از فرزند یا پدر و مادر و استرس های جسمی مثل بیماری های شدید، بلوغ و تصادفات است. از استرس های بسیار رایج دیگر در پزشکی انواع جراحی های سبک و سنگین است. جراحی های کوچک دندان و لثه، انواع جراحی های کوچک که در مطب انجام می شود و جراحی های بزرگ که با بیهوشی همراه است، همه می تواند استرس های بسیار شدیدی به فرد وارد کند و با مکانیسم های گفته شده قند خون را به بالاترین حد ممکن برساند.
به این ترتیب بیماران دیابتی حین استرس دچار قند خون خیلی بالا می شوند. گاهی هم فرد دچار دیابت ملایم است یا دچار پره دیابت یا دیابت مخفی است، ولی حین استرس قند خونش بالا می رود و تازه متوجه بیماری خود می شود. اینها شرایطی است که مردم به آن دیابت عصبی می گویند. گر چه ممکن است بعد از استرس بیمار دوباره قند خون طبیعی پیدا کند، اما باید دانست که در بیشتر این موارد به هر حال بیمار دچار دیابت شده است یا بزودی مبتلا خواهد شد. در این موارد نیز باید دیابت درمان شود، زیرا انواع استرس ها در زندگی روزمره وجود دارد و این افراد مکرر دچار بالا رفتن قند خون می شوند و نیازمند اتخاذ روش های درمانی هستند.
اگر دامنه ی فرکانسی صوت شما چندان وسیع نیست که به راحتی بتوانید از شیوه ی سه مرحله ای استاد منشاوی در اوج گیری استفاده کنید و در عین حال با احتیاط اقدام به اکتاو خوانی می کنید ، بهتر است که انتقال یک پرده ای استعاذه ی تلاوت خود را حذف کنید و تمام این جمله را هم سطح ادا کنید تا در نهایت تلاوت شما یک پرده پایین تر از روال عادی استاد قرار بگیرد. گاهی اوقات همین یک پرده در فرازهای بالای تلاوت شما گره گشا خواهد بود. استاد منشاوی در قریب به اتفاق تلاوت های خود حین ادای جمله ی استعاذه و در الف مدی کلمه ی شیطان انتقالی یک پرده ای نسبت به ابتدای جمله دارند که بعد از این انتقال و طی سه مرحله اوج گیری که قبلا توضیح داده شده است در مجموع تلاوت خود را به اندازه ی 1+6 پرده بالاتر از شروع کار قرار می دهند که اگر شما همین یک پرده را با تغییر مدل استعاذه برای خود ذخیره کنید ، اصل تلاوت در مجموع همان 6 پرده یا به عبارت دیگر یک اکتاو کامل بالا خواهد رفت. به عنوان مثال به این دو استعاذه توجه کنید که هر دو در نت B شروع می شوند اما اولی یک پرده بالاتر یعنی در نت #C ختم می شود و دومی در انتها همان پرده ی شروع یعنی نت B را داراست.
1393.09.18