مصرف این دارو موجب اعتیاد خاموش می شود

تصور اینکه این دارو شادی آور است، کاملا عامیانه و غلط است. اگر این روزها به بیلبوردهای هشداری که در محدوده مراکز ترک اعتیاد نصب شده اند دقت کرده باشید، عبارت «ترامادول، اعتیاد خاموش» را بارها و بارها دیده اید اما برای پاسخ به این سوال که ترامادول چیست و چگونه وابستگی به آن می تواند اعتیادآور باشد، گفتگو با دکتر سعید کفراشی، درمانگر اعتیاد را بخوانید.
آقای دکتر، ترامادول چیست و چرا از آن به عنوان اعتیاد خاموش یاد می شود؟
ترامادول یک داروی ضد درد است که برای کاهش دردهای متوسط تا شدید به وسیله پزشک تجویز می شود. این دارو به طور معمول برای تخفیف درد پس از عمل به ویژه پس از جراحی های ارتوپدی، دردهای مزمن مفصلی، درد ناشی از سرطان، سنگ کلیه و ... به کار می رود و به صورت قرص، کپسول و تزریقی تولید می شود و البته مدتی است که بدون نسخه هم به فروش نمی رسد. با توجه به اینکه مکانیسم کنترل درد در ترامادول مشابه مورفین است، به همین دلیل مصرف مداوم آن به وابستگی فیزیکی و روانی مشابه اعتیاد به مواد مخدر، منجر می شود اما به این دلیل از ترامادول با نام اعتیاد خاموش یاد می شود که شاید در روزهای اول به ظاهر علایم اعتیاد را نشان ندهد اما با گذشت زمان و مصرف طولانی مدت، اعتیاد ایجاد می کند و درمانی کاملا مشابه با درمان سوءمصرف مواد مخدری مانند تریاک، کراک و هروئین دارد. در عین حال، علایم ترک آن نیز به صورت عصبانیت، تعریق، بی خوابی، تهوع، اسهال، لرزش اندام ها و توهم بروز می کند.
چرا عده ای به مصرف ترامادول روی می آورند؟
گاهی تحمل دردهای شدید ناشی از بیماری ها برای فرد دشوار است و بدون مشورت پزشک و رعایت دوز مناسب، اقدام به مصرف بیش از حد این دارو می کند و متاسفانه ادامه این روند، اعتیادآور است اما در موارد بسیاری نیز معتادان به مواد مخدر در مواردی که امکان تهیه یا استفاده از مواد مخدر را ندارند از این دارو برای جایگزین کردن مواد مخدر استفاده می کنند. حتی عده ای نیز به غلط آن را برای ترک اعتیاد مورد استفاده قرار می دهند اما از آنجا که قریب به اتفاق بیماران وابسته به مواد مخدر در کنار مصرف مواد از داروهای اعصاب، آرامش بخش و خواب آور نیز استفاده می کنند، با مصرف همزمان ترامادول و این داروها به علت تداخلات دارویی، فرد در معرض خطر تشنج و ایست تنفسی قرار می گیرد. البته نباید این نکته را فراموش کرد که تعداد کسانی که به واسطه مصرف ترامادول وارد دنیای مخرب اعتیاد شده اند، کمتر از افرادی است که این داروها را برای جایگزینی مواد مخدر، مورد استفاده قرار می دهند. اینها به طور معمول کسانی هستند که برای درد، ترامادول را به صورت طولانی مدت مصرف کرده اند و از عواقب اعتیاد به آن غافل مانده اند.
شایع ترین عوارض مصرف ترامادول شامل چه مواردی است؟
شایع ترین عوارض گزارش شده ناشی از مصرف ترامادول، تهوع، استفراغ شدید و کاهش فشارخون است. سایر عوارض نیز شامل عوارض سیستم عصبی مانند سردرد، سرگیجه، افسردگی، تشنج به خصوص در انواع تزریق وریدی و اختلال تنفسی در فرد معتاد به ترامادول بروز می کند.
عده ای از افراد به دلیل خاصیت شادی آور بودن ترامادول اقدام به مصرف آن می کنند. این تصور چقدر صحت دارد؟
تصور اینکه این دارو شادی آور است، کاملا عامیانه و غلط است و تمام موارد استفاده از این دارو سوءمصرف تلقی می شود و فقط و فقط ترامادول به عنوان مسکن قوی و زیرنظر پزشک باید مصرف شود زیرا مصرف این دارو بیشتر از دو هفته مجاز نیست و وابستگی دارویی و اعتیاد را به دنبال دارد. بسیاری از افراد که به بهانه شادی آور بودن ترامادول به سمت آن گرایش پیدا می کنند، افراد بی اطلاع و در بیشتر موارد معتادانی هستند که به علت مصرف یکنواخت مواد مخدر و گاهی به اشتباه به دلیل کاهش عوارض قطع مواد به ترامادول روی می آورند و گاهی جان خود را به علت مصرف بیش از حد و یا تداخلات دارویی از دست می دهند.
چرا مصرف ترامادول شیوع پیدا کرده است؟
گاهی افراد برای رفع مشکلات جنسی، دردهای شدید و ... به توصیه افراد ناآگاه ترامادول مصرف می کنند اما علت شیوع اصلی آن در دسترس بودن ترامادول، قیمت پایین آن، گاهی ارایه بدون نسخه در داروخانه ها و اطلاعات ناکافی درباره عوارض سوء مصرف آن است. حتی افرادی که به توصیه پزشک معالج خود و برای مدت طولانی از ترامادول استفاده می کنند باید تا زمان قطع کامل زیر نظر باشند زیرا ترک مصرف این دارو به صورت کاهش تدریجی استفاده از آن میسر است در غیر این صورت فرد قادر نیست مصرف ترامادول را به یک باره کنار بگذارد چرا که با علایم ترک مخدر، حتی علایمی مانند ترک مورفین روبه رو خواهد شد.
نقش رسانه ها را در زمینه آگاه سازی جامعه چه قدر مفید می دانید؟
ببینید، اگر رسانه ها آموزش صحیح و اطلاعات درستی را در زمینه مصرف مواد اعتیادآور مانند ترامادول به مردم ارایه دهند، افراد به دلیل آشنایی با عوارض این مواد به طور مسلم به سمت این مواد گرایش پیدا نمی کنند و به این نتیجه می رسند که ترامادول فقط و فقط یک مسکن برای دردهای متوسط تا شدید بوده و مصرف طولانی مدت آن اعتیادآور است.