برای شمایی که هم به سلامت غذای تان اهمیت می دهید و هم می خواهید ظاهر غذایی که ساعت ها برای پختنش وقت گذاشته اید زیبا باشد، انتخاب قابلمه مناسب به سادگی شنیدن این توصیه ها نیست. هانیه جباریان: اگر برای خرید قابلمه ماه ها وقت بگذارید و با سردرگمی ده ها نوع قابلمه موجود در بازار را بررسی کنید، به شما خرده ای نمی گیریم. بعضی ها به شما استفاده از قابلمه های سنتی مسی را توصیه می کنند و احتمالا بعضی دیگر می گویند وقت مدرن شدن و استفاده از قابلمه های تازه وارد سرامیکی رسیده است.
اما برای شمایی که هم به سلامت غذای تان اهمیت می دهید و هم می خواهید ظاهر غذایی که ساعت ها برای پختنش وقت گذاشته اید زیبا باشد، انتخاب قابلمه مناسب به سادگی شنیدن این توصیه ها نیست.
برای انتخاب بهترین گزینه ای که نیاز شما را تامین می کند، پیشنهاد می کنیم راهنمای ما را بخوانید. در این مطلب به شما می گوییم بهتر است هر قابلمه را در چه شرایطی و به چه شکلی استفاده کنید.
قابلمه تفلون سرطان زاست؟
گرچه زمانی قابلمه های تفلون محبوب ترین نوع قابلمه به شمار می رفتند، اما با سر زبان افتادن شایعه سرطان زا بودن شان خیلی زود طرفداران خود را از دست دادند. از آنجا که ظروف تفلون نچسب هستند، کار کردن با آنها بسیار راحت است همچنین شست وشو و تمیز کردن شان هم دردسری ایجاد نمی کند و برخلاف قابلمه های چدنی و مسی، وزن سبکی هم دارند؛ همین بهانه ها به اضافه سبکی این قابلمه ها و قیمت مناسب شان باعث شده هنوز هم بسیاری از خانم ها سراغ قابلمه های تفلون بروند.
اما قابلمه های تفلون در مقایسه با قابلمه های استیل، آلومینیومی و... انتخاب های مطمئنی محسوب نمی شوند، چراکه معمولا در تهیه ظروف تفلون از کادمیوم استفاده می شود که از فلزات سنگین است به ویژه در ظروفی که استاندارد نباشند، میزان این فلز بیشتر است. این ماده به مرور وارد غذا می شود و احتمال سرطان، کوتاهی قد و ضایعات پوستی را افزایش می دهد. همچنین در سنتز هموگلوبین دخالت می کند و کم خونی را به همراه می آورد.
ازسوی دیگر بعضی مردم بعد از اینکه می بینند کف نچسب قابلمه های تفلون بر اثر استفاده نامناسب خراب شده، با مراجعه به مراکزی این قابلمه ها را دوباره بازسازی می کنند اما بازسازی تفلون، ایمنی چندانی ندارد. قابلمه های تعمیر شده، هیچ وقت مانند روز اول نمی شوند و از آنجا که زودتر از قبل آسیب می بینند، مواد مضرشان را هم زودتر به غذای شما وارد می کنند. باید بدانید امروزه استفاده از ظروف تفلون در بسیاری از کشورهای اروپایی تقریبا منسوخ شده است.
اگر قابلمه تفلون کاملا سالم و بدون خش باشد:
در برابر حرارت های متوسط تا بالا مقاوم است.
برای پخت وپزهای طولانی و سرخ کردن مناسب است.
شست وشو و استفاده از آن آسان است.
به دلیل سطح نچسبش مصرف روغن را پایین می آورد.
قابلمه چدن زود خراب می شود؟
چدنی ها (که ترکیبی از آهن و کربن هستند)، عمر بالایی دارند. این ظروف مناسب برای پخت طولانی با دمای متوسط تا بالا هستند و اگر فاقد آلومینیوم باشند، گزینه مناسبی برای پخت وپز محسوب می شوند. این قابلمه ها به طور یکسان حرارت را پخش می کنند و به دلیل مقاومت شان در برابر دمای بالا برای سرخ کردن، پختن یا حتی در فر قرار دادن بسیار مناسب هستند. البته باید بدانید که اکثر قابلمه هایی که امروزه با نام قابلمه چدن در بازار به فروش می رسند، در واقع چدن نیستند بلکه از جنس آلومینیوم خشکند که با دستگاه هایی خاص در قالب تزریق می شوند و روی آنها تفلون یا سرامیک می کشند که تشخیص این قابلمه های تقلبی کار سختی نیست و آنها برخلاف چدن های واقعی که بسیار سنگین هستند، وزن سبکی دارند.
یک تابه بزرگ چدن حدود چهار کیلوگرم وزن دارد اما اگر بخواهید یک سرویس استیل یا تفلون را به خانه بیاورید، احتمالا باید چنین وزنی را تحمل کنید. قابلمه هایی که آلومینیومی و روکش شده اند، از نظر سلامت با ظروف تفلون تفاوتی ندارند و باید همان ملاحظاتی که درمورد قابلمه های تفلون وجود دارد، درمورد آنها هم رعایت کرد. در زمان استفاده از ظروف چدنی، باید ریزه کاری هایی را رعایت کنید تا دوام قابلمه های تان بیشتر شود. اول اینکه قبل از استفاده باید چند دقیقه ای آنها را روی حرارت بگذارید تا گرم شوند. برای آنکه از گرم شدن کافی ظرف مطمئن شوید، می توانید قطره ای آب داخل آن بریزید و اگر به سرعت تبخیر شد، یعنی ظرف گرم شده است. درصورتی که ظروف چدنی اول گرم شوند، موادغذایی به آنها نخواهد چسبید.
دوم اینکه در ظرف چدنی ای که هنوز استفاده نشده، نباید آب به مدت طولانی بماند زیرا باعث می شود زنگ بزند. سوم، برای شست وشوی چدن از ابر استفاده کنید زیرا سیم ظرفشویی باعث خراشیدگی و آسیب آن می شود و چهارم اینکه بعد از اتمام پخت، ماده غذایی را از درون ظروف چدنی خارج کنید تا اکسید نشود. در ضمن در ظروف چدنی فاقد روکش نباید مواد اسیدی مثل آبلیمو یا سس گوجه فرنگی ریخت.
اگر قابلمه چدن تان اصل باشد:
عمر طولانی دارد و در برابر حرارت مقاوم است.
شست وشویش آسان است.
بیشتر از بسیاری از قابلمه ها سلامت شما را تامین می کند.
با محیط زیست سازگار است.
کمی گران است.
قابلمه های استیل غذا را می سوزانند؟
قابلمه های استیل از همه قابلمه های دیگر بهداشتی ترند و دوست دار سلامت هستند چراکه ظروف استیل زنگ نمی زنند و هیچ گونه واکنشی به مواد غذایی نمی دهند اما یک مشکل اساسی دارند؛ اینکه حرارت را مستقیم انتقال می دهند. یعنی وقتی یک قابلمه استیل روی حرارت قرار می گیرد، غذا سریع در آن می سوزد چون بلافاصله حرارت آتش را منتقل می کند به طوری که دمای این سوی قابلمه که روی آتش قرار گرفته و آن سو که غذا درونش قرار دارد، سریع یکی می شود. در نسل های جدید ظروف استیل برای اینکه این مشکل را حل کنند از ترکیبات آلومینیوم یا مس در جدار خارجی کف ظروف استفاده کرده اند تا مشکل انتقال حرارت حل شود.
قابلمه های استیل بیشتر برای پخت انواع خورش و غذاهای آبدار مناسبند. البته در نسل های جدید این قابلمه که در بالا به آنها اشاره شد، می توانید برنج یا حتی ماکارونی هم بپزید و ته دیگ هم داشته باشید. نکته مهم هنگام استفاده از قابلمه های استیل تنظیم درجه حرارت است. اگر عجله نکنید و با حوصله شعله گاز را در حد کم نگه دارید نتیجه کارتان خوب می شود. از طرف دیگر، مرغوبیت قابلمه ای که انتخاب می کنید هم در این موضوع تاثیر خواهد گذاشت. قابلمه هایی که برندی معتبرتر و البته قیمتی بالاتر دارند، کفی چند لایه دارند و به همین دلیل دیرتر غذا در آنها ته می گیرد. با این وجود اگر غذای شما ته گرفت و قابلمه تغییر رنگ داد با کمی سرکه می توانید آن را مثل روز اولش تمیز کنید.
اگر قابلمه استیل تان مرغوب باشد:
سالم ترین نوع قابلمه است.
سبک بوده و استفاده از آن آسان است.
مواد شیمیایی را به غذای شما وارد نمی کند.
عمر طولانی دارد، رویه آن کنده نمی شود و زنگ نمی زند.
قابلمه سرامیک مسموم تان می کند؟
شاید بتوان گفت که ظروف سرامیکی جدیدترین، پیشرفته ترین و بهترین نوع ظروف آشپزخانه هستند و تا زمانی که کاملا سالم و بدون خراشیدگی و ساییدگی باشند، می توان بدون هیچ نگرانی ای از آنها استفاده کرد. علاوه بر آن مقاومت این ظروف و ویژگی های انتقال حرارت شان، آنها را در گروه یکی از برترین ظروف آشپزخانه قرار می دهد.
به ظروف سرامیکی، ظروف اکولوژیک یا سبز گفته می شود. این روکش نچسب، دقیقا مثل تفلون است با این تفاوت که حاوی ترکیبات مضر موجود در تفلون نیست. روکش های سرامیکی در مقابل فرسایش و خوردگی، خراشیدگی و ساییدگی تا حدی مقاوم هستند اما وقتی آسیب دیدند، چون جنس زیرین آنها آلومینیوم است، احتمال آلوده و مسموم شدن موادغذایی پخته شده درون آنها بالاست و باید کنار گذاشته شوند. قیمت ظروف سرامیکی بالاتر از سایر ظروف پخت است به همین دلیل باید در نگهداری آنها دقت فراوان داشت تا آسیب نبینند. البته طول عمر روکش سرامیکی به نحوه استفاده از ظرف، میزان استفاده و نحوه شست وشوی آن هم بستگی دارد.
قابلمه های سرامیک:
مواد سرطان زا را به بدن تان وارد نمی کنند
در استفاده از آنها باید کمی ظرافت به خرج دهید.
حرارت را به بهترین شکل پخش و منتقل می کنند.
کمی گران هستند و عمرشان هم کوتاه است.
قابلمه آلومینیومی همان قابلمه رویی است؟
برخلاف تصور عموم و اسم ظروف رویی به طور عمده جنس این قابلمه ها از آلومینیوم است و برای سلامت انسان ضرر دارد.
۱. اگر جنس این ظروف از روی بود که جای خوشبختی بود، چون در آن صورت کمی از آن وارد غذا و جذب بدن می شد.
۲. روی برای بدن بسیار مفید است اما نگهداری مواد غذایی ترش اسیدی یا شور در ظروف آلومینیومی یا طبخ غذا در این ظروف موجب خروج آلومینیوم از ظرف و ورود آن به غذا می شود
۳. یبوست، اختلالات گوارشی، پوکی استخوان و آلزایمر از مهم ترین عوارض ناشی از مصرف آلومینیوم هستند
۴. استفاده از اسیدهای خوراکی مثل سرکه، آبلیمو و آبغوره در غذا موجب افزایش آزاد شدن یون ها می شود
۵. قابلمه های آلومینیومی ارزان و سبک هستند و حرارت را یکنواخت و سریع پخش می کنند، اما در برابر ضربه حساس اند و به سرعت تغییر شکل می دهند
۶. در مجموع اگر برای سلامت خود ارزش قائل هستید، ظروف آلومینیومی یا چدن های حاوی آلومینیوم تهیه نکنید
قابلمه های مسی هنوز هم قابل استفاده هستند؟
مس یکی از گران ترین فلزاتی است که در ساخت ظروف مورد استفاده قرار می گیرد. مهم ترین ویژگی ظروف مسی آن است که حرارت را به خوبی و به طور یکسان پخش می کند. معمولا از ظروف مسی برای تهیه مربا استفاده می کنند. مس قرمز به مرور زمان در مجاورت هوا اکسید می شود (رطوبت موجود در هوا یکی از عوامل تسریع کننده اکسید مس است) و به سبز خاکستری می گراید. مسی که به این رنگ درآمده، برای سلامت مضر است.
ورود مقادیر بالای مس به بدن خطرناک است به همین دلیل معمولا داخل مس را با فلز دیگری ازجمله قلع یا نیکل می پوشانند تا از ورود مس به داخل غذا جلوگیری شود. مس به راحتی به مواد غذایی اسیدی مانند آبلیمو، آبغوره، سرکه همچنین مواد غذایی شور واکنششان می دهد و می تواند سبب ایجاد طعم فلزی در غذا شود. به تازگی ظروف مسی با اینوکس روکش می شوند که نگهداری اش ساده تر و استفاده آن سالم تر است.
قابلمه لعابی به چه درد می خورد؟
روکش های لعابی معمولا روی ظروفی از جنس سرامیک یا چدن کشیده می شوند. نگهداری این ظروف راحت است و می توان برای پخت غذاهایی که به حرارت بالا نیاز دارند، از آنها استفاده کرد. متاسفانه لعاب هم مانند تفلون اگر در شرایط استاندارد تهیه نشود، می تواند حاوی ترکیب های سمی ازجمله سرب، کادمیوم ، آرسنیک و پیگمنت های رنگی شیمیایی باشد. طول عمر روکش لعابی محدود است و بر اثر ضربه و تغییر حرارت ناگهانی از بین می رود.
هنگام شست وشوی این ظرف ها نباید از سیم استفاده کرد و اگر ترک بردارند، باید کنارشان گذاشت. این قابلمه ها بیشتر برای طبخ غذهای آبدار به کار می روند و نمی توانید داخل این قابلمه ها برنج بپزید یا حتی غذاهای جامد را دوباره گرم کنید. این قابلمه ها می توانند برای نگهداری انواع مواد غذایی (البته به جز مواد اسیدی) در یخچال مناسب باشند.
نکاتی که قبل تهیه قابلمه باید بدانید
قابلمه های تفلون در مقایسه با قابلمه های استیل، آلومینیومی و. . . انتخاب های مطمئنی محسوب نمی شوند چراکه معمولا در تهیه ظروف تفلون از کادمیوم استفاده می شود که از فلزات سنگین است. این ماده به مرور وارد غذا می شود و احتمال سرطان، کوتاهی قد و ضایعات پوستی را افزایش می دهد.
قابلمه های چدن عمر بالایی دارند. این ظروف مناسب برای پخت طولانی با دمای متوسط تا بالا هستند و اگر فاقد آلومینیوم باشند، گزینه مناسبی برای پخت و پز محسوب می شوند. این قابلمه ها به طور یکسان حرارت را پخش می کنند و به دلیل مقاومت شان در برابر دمای بالا برای سرخ کردن، پختن یا حتی در فر قرار دادن بسیار مناسب هستند.
قابلمه های استیل از همه قابلمه های دیگر بهداشتی ترند چراکه زنگ نمی زنند و هیچ گونه واکنشی نسبت به مواد غذایی نشان نمی دهند اما یک مشکل اساسی دارند؛ اینکه حرارت را مستقیم انتقال می دهند؛ یعنی وقتی یک قابلمه استیل روی حرارت قرار می گیرد، غذا سریع در آن می سوزد. قابلمه های استیل بیشتر برای پخت انواع خورش و غذاهای آبدار مناسبند.
قابلمه های سرامیکی جدیدترین، پیشرفته ترین و بهترین نوع ظروف آشپزخانه هستند که تا زمانی که کاملا سالم و بدون خراشیدگی و ساییدگی باشند، می توان با خیال راحت و بدون هیچ نگرانی از آنها استفاده کرد.
قابلمه های آلومینیومی برای سلامت انسان ضرر دارند. نگهداری مواد غذایی ترش اسیدی یا شور در ظروف آلومینیومی یا طبخ غذا در این ظروف موجب خروج آلومینیوم از ظرف و ورود آن به غذا می شود. یبوست، اختلالات گوارشی، پوکی استخوان و آلزایمر از مهم ترین عوارض ناشی از مصرف آلومینیوم است.
قابلمه های مسی حرارت را به خوبی و به طور یکسان پخش می کند و معمولا از آنها برای تهیه مربا استفاده می شود.
قابلمه های لعابی بیشتر برای طبخ غذهای آبدار به کار می روند و نمی توان داخل آنها برنج پخت. این قابلمه ها می توانند برای نگهداری انواع مواد غذایی (البته به جز مواد اسیدی) در یخچال مناسب باشند.
