نکاتی در مورد این هنر دیرین

سفال یکی از قدیمی‌ترین ساخته‌های دست بشر است که در تمام طول عمر وی از قدیمی‌ترین ایام تاکنون مورد استفاده قرار گرفته‌است. به این جهت درگاهنگاری دورانهای پیش از تاریخ نقش مهمی دارد. ساخت سفال با گذشت زمان به نسبت تغییر فرهنگهای پیش از تاریخی و تجربه اندوزی اقوام بشری از نظر جنس، فرم، رنگ و نقش دچار تغییراتی چشمگیر شده‌است. این تغییرات عاملی تعیین کننده در تقسیم بندی انواع سفالهای پیش از تاریخی و بعد از آن در مورد چگونگی ساخت اولین سفال بدست انسان نظرات مختلفی ارائه شده‌است. عده‌ای ریشه سفال را در صنعت سبد بافی می‌دانند و معتقدند برای اولین بار گلهای اندود کننده کف سبدهای گیاهی پس از خشک شدن و یا قرار گرفتن در آتش و سوختن چوبهای سبد، الهام بخش سفال سازی بوده است. عامل پیدایش صنعت سفال سازی هر چه باشد در این مورد شکی نیست که سفالهای اولیه دست ساز و خشن و ماده چسبندگی آنها شن و گیاهان خرد شده بود است.

در حدود ده هزار سال پیش که انسان‌های ساکن بین النهرین زندگی غار نشینی و دوران جمع آوری غذا را پشت سر گذارده و به دوران تولید غذا شروع نموده بودند و در پهنه دشت بصورت اجتماعات اولیه کشاورزی مستقر شده بودند، تمدنی را بوجود آوردند که از مشخصات آن ساخت سفال‌های ظریف و زیبای نخودی و قرمز رنگ است. این تمدن همراه با خصوصیات دیگر آن در این منطقه شکوفا گردید و به تدریج در دنیای پیش از تاریخ در منطقه وسیعی گسترش یافت. آثار و بقایای این نوع سفال از شرق دریای مدیترانه تا دره رود سند در حفاری‌های باستان‌شناسی در مناطق باستانی آشکار گردیده‌است.

یکی از سنت‌های مشخص سفالگری فلات ایران سفال قرمز رنگ منقوش است که در طول هزاره‌های ششم و پنجم ق. م. در حاشیه کویر در فلات مرکزی ایران شکل گرفت و متداول شد. این سفال‌ها دست ساز و برنگ قرمز و دارای خمیری مخوط با پودر شن یا گیاهان خرد شده است. این نوع سفال طی حفریات باستان‌شناسی از محوطه‌های باستانی چشمه علی، قره تپه شهریار، اسماعیل آباد، تپه زاغه، سیلک و حصار شناسایی شده‌اند.

«در این محل (سیلک کاشان) ظروف سفالین قرمز رنگی نیز پیدا کرده‌اند که از لحاظ صنعت نسبت به ظروف پیش تا حدی کامل‌تر به نظر می‌آید و معلوم می‌شود که آنها را در کوره‌های ابتدایی می‌ساختند. در هزاره چهارم پیش از میلاد مردم دشت‌نشین فلات ایران در کار زندگی پیشرفت بیشتری کردند. در قریه سیلک نموداری از آن وجود دارد، ساکنین این محل ظروف سفالین ظریف می‌ساختند و تصویر پرندگان و حیوانات وحشی را بر روی آن‌ها با رنگ سیاه منقوش می‌کردند و به تدریج این ظروف شفاف‌تر و شکل آن‌ها منظم‌تر شد،از این‌جا می‌توان حدس زد که مردم آن ناحیه جهت انجام این عمل به اختراع چرخ نائل شده بودن، چرخ آن‌ها تخته باریکی بوده است که بر زمین می‌گذاشته‌اند و آن‌را با دست می‌چرخاندند و به این ترتیب به ظروف خود شکل زیباتری می‌دادند. تاکنون شبیه این‌گونه ظروف در هیچ‌یک از کشورهای آن دوران به دست نیامده است. چنین میتوان نتیجه گرفت که ایرانیان در این صنعت سرآمد اقوام دیگر بودند و شاید اختراع مزبور ویژه آن‌ها باشد. از ظروف سفالینی که در سیلک به دست آمده است تصاویر بز کوهی و اسب و خورشید و همچنین اشکال هندسی فراوان دیده می‌شود و از این اکتشافات نتیجه می‌گیریم که با وجود آنکه آهن ومفرغ در تهیه آلات و ادوات گوناگون به کار می‌رفته است صنایع کوزه‌گری و سفال‌سازی رونق خود را حفظ کرده است.»^[۱]

مهم‌ترین تحمل در صنعت سفالگری که این صنعت را به کلی دگرگون ساخت اختراع چرخ سفالگری است که در هزاره چهارم ق. م. اتفاق افتاده سفالگران ابتدا از چرخهای کند گردش یا بطئی استفاده کرده و سپس به چرخهای پرسرعت و تند گردش که امروز نیز مورد استفاده کارگاه‌های سفالگری سنتی است دست یافتند.

از اوائل هزاره سوم ق. م. نوع دیگری سفال از مناطق شمال فلات ایران به سمت داخل فلات نفوذ می‌کند که به سفال خاکستری معروف است. این نوع سفال چرخساز می‌باشد و از نظر سبک ساخت و تزیینات تحت تأثیر ظروف فلزی هم عصر خود قرار گرفته‌است. سفال خاکستری با تکنولوژی بالا و در کوره‌ای مخصوصی که سفالگر بخوبی در آن کنترل حرارت و میزان اکسیداسیون فعال را اعمال می‌کرده‌است پخته شده‌اند. فرهنگ سفال خاکستری از اوائل هزاره سوم ق. م. در مناطق باستانی یانیک تپه اردبیل، تورنگ تپه گرگان، تپه حصار دامغان شناسایی شده‌است. سفال خاکستری براق در طول عصر آهن یعنی از اواسط هزاره دوم ق. م. به بعد در اکثر نقاط فلات ایران گسترش یافت و در همین دوره به اوج زیبائی، ظرافت و پیشرفت تکنیکی در ساخت و پخت و و تزیین رسید. از نیمه‌های هزاره اول ق. م. با رونق فلزکاری صنعت سفالگری رو به افول می‌رود به طوری که در دوران تاریخی سفالهای ساخته شده، عمدتاً بسیار خشن و بدون نقش هستند و از ظرافت سفالهای پیش از تاریخی خبری نیست.

آموزش مفاهیم مالکیت فکری(جلسه دوم_پتنت)

پتنت از مخترعان حمایت می کند.پتنت صنعتی است.ایده ما را حفظ می کند و اگر کسی از ایده ما استفاده کرد،می توان از آن طرف شکایت کرد. به اختراعات مربوط است. به گواهینامه ثبت اختراع پتنت  گفته می شود.پتنت از خلق اثر مستقل حمایت می کند.

تذکر:اگر به صورت مستقل به یک ایده برسیم،دیگر نقض کپی رایت نکرده ایم ولی نقض پتنت کرده ایم.

وقتی می خواهید چیزی را پتنت کنید،باید ببینید که آیا 4 خاصیت زیر را دارد یا نه؟که عبارتنداز:

1)باید متعلق به یکی از این 4 دسته باشد:processes،machines،manufacturesوترکیب مواد

2)باید مفید باشد.

3)باید جدید باشد.چیزهایی که مدتهاست توسط عموم یا عده ای داره استفاده میشه رو نمیشه پتنت کرد.

4)نباید خیلی آشکار باشد و سختی کشیده باشید تا آن را به دست آورده باشید.

تذکر:یکی از فرق های کپی رایت و پتنت در این است که فرآیند پتنت کردن نسبت به کپی رایت کردن خیلی بیشتر طول می کشد و حدود 25 ماه طول می کشد تا چیزی را شما پتنت کنید.

آیتم هایی را که نمی توان آنها را پتنت کرد،عبارتند از:

1)قوانین و مقررات مربوط به طبیعت  2)پدیده های طبیعی   3)ایده های انتزاعی

نقض پتنت(patent infringement):

استفاده غیر قانونی از چیزی که پتنت شده است و می توان تا 3 برابر خسارتی که به فردی که ثبت اختراع کرده است،از آن طرف که آن عمل غیر قانونی را انجام داده،گرفت.

پتنت های نرم افزاری

در اوایل سال 1980 حدود بیست هزار پتنت نرم افزاری صادر شده است در مواردی مثل فونت ها یا آیکون ها

تذکر:فونت ها،آیکون ها،توابع،فرآیندها و دستوالعل هایی که روی یک کامپیوتر اجرا می شود را می توان پتنت کرد.با پتنت نرم افزاری، می توان الگوریتم را انحصاری کرد. 

تذکر:قبل از اینکه یک نرم افزاری را بخواهید پتنت کنید،ابتدا باید که سرچی روی پتنت های موجود بزنید و مطمین شوید که قبلا کسی این را ثبت نکرده است.

چون لیست پتنت های نرم افزاری خیلی زیاد است،موسسه ای که پتنت ها را ثبت می کند،یک پایگاه دادهای ایجاد کرده است که لیست پتنت هایی که قبلا در این موسسه ثبت شده اند،در این دیتابیس موجود است.

Cross-licensing-agreement:

شرکت های بزرگ نرم افزاری با هم توافق کرده اند که از هم شکایت نکنند در صورتی که از پتنت های هم استفاده کردند.

برای مثال مایکروسافت با بیش از 100 شرکت بزرگ مثل IBM،HPو.. قرارداد بسته است.

Submarine patent:

چیزهایی هستند که در طول فرآیند پتنت کردن پنهان نگه داشته می شوند و بعد از یک دوره ظاهر می شوند مانند یک زیر دریایی که زیر آب باقی می ماند و پس از مدتی بیرون می آید.

Defensive publishing:

اطلاعاتی را که سخت به دست آورده اید را در معرض عموم قرار دهید و به نظر می رسد این احمقانه است.در سال های اخیر بسیاری از شرکت های کسب و کار کوچک از این استراتژی بهره برده اند.

این روش این مزایا را دارد:

1)هزینه این روش تقریبا می تواند صفر باشد و دیگر قرار نیست هزینه های پتنت کردن اختراع یا ایده خود را بدهید و مراحل سخت پتنت کردن را طی کنید.

2)با افشای اطلاعات به عموم مردم،شما می توانید شرکت خود را گارانتی کنید که حق استفاده از این اطلاعات را دارد و با این کار جلوی سوء استفاده رقیبان را می گیرید و همچنین جلوی پتنت کردن آن را توسط دیگران می گیرید.

نکته:

کپی رایت حق مالکیت فکری روی محصول هست. شما نمیتونی یک برنامه رو کپی کنی؛ اما اگر هیچ جزء پتنت شده ای در اون وجود نداشته باشه میتونی الگوریتمش رو ایده بگیری و در برنامه های خودت بکار ببری و حتی معادل اون برنامه رو خودت طراحی کنی. البته کدت نباید عینا کپی از اون برنامه باشه و باید خودت نوشته باشی. ممکنه مثلا سورس اون نرم افزار کپی رایت شده در دسترس باشه؛ اما شما حق استفادهء مستقیم ازش رو نداری درصورتیکه مجوز نرم افزار این حق رو به شما نداده باشه. ضمنا کپی کردن تمام یا بخشی از فایلهای اجرایی (که میدونیم براحتی قابل تبدیل به اسمبلی هستن) هم در ترکیب با برنامه های دیگه فکر میکنم شامل همین مطلب میشه و یکنوع تقلب هست که اگر اثبات بشه نقض کپی رایت محسوب میشه.

منتظر جلسه بعدی باشید.

لصفا نظرات خود را به این آدرس ایمیل کنید:[e-mail]

با تشکر محمد سلطانی....