کدام قلب درد واقعا درد قلبی است؟!

آنژین نتیجه مستقیم نرسیدن خون کافی به عضله قلب است... همین چند سال پیش بود که بیماری سارس در شرق آسیا شایع شد. رسانه های داخلی و خارجی چنان از این بیماری با آب و تاب می گفتند که برای خیلی ها این گونه تداعی شد که طاعون دیگری در راه است و نسل انسان در حال انقراض است. چندی از این ماجرا گذشت. آب از آب تکان نخورد و مشخص شد که سارس هم قابل پیشگیری و کنترل است اما هم اکنون بیماری های قلبی در کشور بیداد می کنند و هیچ کس از آنها دم نمی زند. اگر حرفم را باور ندارید سری به سی سی یو و بخش های قلب بیمارستان ها بزنید و با چشمان خودتان ببینید که سن بیماری های قلبی در کشورمان چه قدر کاهش یافته است و چه جوان هایی با این بیماری دست و پنجه نرم می کنند. آن وقت باور خواهید کرد که بیماری های قلبی از سارس و وبا خطرناک تر هستند اما به فراموشی سپرده شده اند. آشنایی بیشتر با بیماری های قلبی می تواند جامعه را در برابر این مشکل توانمند سازد.
به همین دلیل به سراغ دکتر ارشمیدس صنعتی، فوق تخصص قلب وعروق و استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران رفتیم تا با علایم و نشانه های درد قلبی آشنا شویم.
درد قلبی یا همان آنژین قلبی یک بیماری است یا نشانه بیماری؟
درد قلبی یک علامت است و نه یک بیماری. این درد به صورت احساس خفگی، تنگی نفس، فشار یا گرفتگی است که اغلب مرکز آن پشت استخوان جناغ سینه است و ممکن است به گلو، فک یا دست انتشار یابد. البته این درد گاهی به دنبال ورزش یا فشار روانی نیز نمود پیدا می کند.
علت این دردها چیست؟
این حالت می تواند در اثر انقباض سرخرگ های کرونر ایجاد شود اما احتمال بیشتری دارد که به علت تصلب شرایین (حالتی که سرخرگ ها به وسیله رسوبات چربی باریک شده اند) روی دهد. اگر حملات درد به طور مکرر و بدون انجام فعالیت جسمی رخ دهند ممکن است یک نشانه هشدار دهنده از قریب الوقوع بودن حمله قلبی باشند بنابراین به درمان سریع نیاز دارند.
این دردها چه قدر طول می کشند؟
احساس ناراحتی اغلب از دو تا پنج دقیقه طول می کشد. همان طور که اشاره کردم درد ممکن است شدید باشد و همراه با احساس فشار در پشت استخوان جناغ و انتشار به دست یا فک باشد. گاهی اوقات بیماران آن را به صورت احساس سنگینی، تنگی یا سوزش توصیف می کنند. درد ناشی از مشکل قلبی ممکن است در سایر قسمت های بدن احساس شود یعنی مغز شما محرک های درد را با هم اشتباه می گیرد. در نتیجه شما به جای قفسه سینه، در حلق، فک یا دست ها دچار احساس ناراحتی می شوید.
درد قلبی چه ویژگی هایی دارد؟
این دردها اغلب با اعمالی از قبیل بلند کردن یک جسم سنگین، فعالیت جنسی یا ورزش شدید ایجاد شده و بیشتر با استراحت تسکین می یابد. سرمای بیش از حد یا احساساتی مانند ترس، عصبانیت، اندوه و ناامیدی شدید و همچنین خوردن یک وعده غذای سنگین می توانند دیگر علل مسبب درد باشند. آنژین نتیجه مستقیم نرسیدن خون کافی به عضله قلب است. هنگام فعالیت بدنی قلب شما که ناگزیر است فعالیت خود را افزایش دهد به اکسیژن بیشتری نیاز پیدا می کند. اگر سرخرگ های کرونر تغذیه کننده قلب، تنگ بوده و قادر به تامین جریان خون بیشتر و برآوردن این نیاز نباشند اعصاب قلب پیغام درد را به مغز شما ارسال می کنند.
دردهای قفسه سینه یا همان آنژین چه تفاوت هایی با یکدیگر دارند؟
درد قفسه سینه (آنژین) ممکن است برای مدتی طولانی، دارای یک الگوی قابل پیش بینی باشد که به آن آنژین پایدار می گویند اما اگر الگوی درد جدید باشد یا تعداد دفعات حمله در حال افزایش باشد به آن آنژین ناپایدار گفته می شود. آنژین ناپایدار به ویژه وقتی در زمان استراحت روی دهد ممکن است هشداری از یک حمله قلبی قریب الوقوع باشد. در این حالت باید بی د رنگ برای درمان اقدام کرد. نوع سوم درد قفسه سینه نیز آنژین متغیر نام دارد که به علت انقباض عضلات دیواره سرخرگ های کرونر روی می دهد.
چه طور این انواع آنژین را تشخیص دهیم؟
اغلب بر اساس شرح حال بیمار درباره ناراحتی قفسه سینه و چگونگی شروع درد به وجود آنژین مشکوک می شویم. هیچ روش آزمایشگاهی خاصی برای تشخیص نوع آنژین وجود ندارد. پزشک ممکن است برای آگاهی از اتمام حمله یا ادامه وقوع آن یک نوار قلب تهیه کند.
در صورت ابتلا به آنژین قلبی یا درد قلبی قفسه سینه چه کار کنیم؟
ابتدا فعالیت خود را که به حمله شتاب می بخشد، متوقف کنید. این کار فشار وارده به قلب و نیاز به اکسیژن بیشتر را کاهش می دهد. درد و سایر علایم شما احتمالا در عرض تنها چند دقیقه بهبود می یابد. اگر احساس ناراحتی پس از چند دقیقه قطع نشد یا شدت یا تناوب حملات افزایش یافت سریع به اورژانس مراجعه کنید. یکی از نخستین اقدامات در درمان درد قلبی، تعدیل عامل تحریک کننده یا تشدید کننده درد است.اگر سیگار می کشید آن را قطع کنید. در صورت داشتن اضافه وزن آن را کاهش دهید. حذف چاقی یا سیگار علایم شما را کاهش داده و یا حتی از بین می برد. ورزش و رژیم غذایی کم چربی و کم کلسترول در حفاظت سرخرگ های شما از تنگی بیشتر مفیدند.
با توجه به گفته های شما این سوال پیش می آید که افراد مبتلا به آنژین می توانند ورزش کنند یا خیر؟
ابتلا به آنژین، دلیلی برای محدود کردن فعالیت نیست. در حقیقت، ورزش نقشی کلیدی در کنترل این وضعیت دارد. ورزش باید با محدودیت های تحمیل شده به علت درد سازگار باشد و انجام آن اغلب پس از تحت کنترل درآمدن آنژین به وسیله دارو توصیه می شود. پزشک با در نظر گرفتن علایم شما می تواند در تعیین میزان مناسب ورزش به شما کمک کند. اگر آنژین شما ناپایدار شده است یعنی درد به دفعات بیشتری روی می دهد، راحت تر از قبل برانگیخته می شود یا شدیدتر یا طولانی تر شده است، پیش از مشورت با پزشک تان، هیچ برنامه ورزشی را آغاز نکنید.
از چه داروهایی استفاده کنیم؟
نوع داروهایی که پزشک تان تجویز می کند به علایم ویژه شما بستگی دارد. نیتروگلیسیرین یکی از داروهایی است که در درمان حمله حاد آنژین پایدار استفاده می شود. این دارو سرخرگ های کرونر را باز کرده و اجازه می دهد خون بیشتری به عضله قلب جریان یاید. اغلب این دارو به صورت یک قرص زیر زبانی مصرف می شود. اگر پزشک برای شما نیتروگلیسیرین تجویز کرده است آن را تازه نگه دارید چون فرم قرصی آن قدرت اثر خود را در عرض چند ماه از دست می دهد. در ضمن قرص را دور از نور مستقیم خورشید نگهداری کنید زیرا نور سبب تضعیف اثر دارو می شود.
برخی اوقات مبتلایان به آنژین سر و کارشان به جراحی می افتد. نظر شما چیست؟
اگر باوجود مصرف دارو باز هم درد قفسه سینه ادامه یابد یا به دفعات بیشتر یا با درد شدیدتری روی دهد ممکن است پزشک تصمیم به انجام آنژیوگرافی عروق کرونر بگیرد تا ساختمان این عروق را مشاهده کند. با این آزمایش پزشک درمی یابد آیا شما بیمار مناسبی برای انجام آنژیوپلاستی کرونر یا عمل بای پس سرخرگ کرونر هستید یا خیر.
هفته نامه سلامت