مسمط
مجموعه جدید مصراع همقافیه (بند مسمط) و یک مصراع که قافیه آن مستقل است. (رشته مسمط یا مصراع تسمیط) و این شکل چند بار با قافیه های متفاوت تکرار می شود.
و اما مصراع های جدا با هم قافیه دارند، بدین نحو: الف�الف�الف�ی� ب�ب�ب� ی � ح� ح�ج�ی به مسمط هایی که بند مسمط و رشته مسمط آنها مجموعه سه مصراع باشد مسمط مثلث به چهار مصراع مربع و به پنج مصراعی مخمس و به شش مصرایی مسدس گویند. مسمط حداقل مثلث و حداکثر (معمولاً) مسدس است و همه مسمطات منوچهری مسدس است.
مانند:
گویی بط سپید جامه به صابون زده است --- کبک دری ساق پای در قدح خون زده است
بر گل تر دلیب، گنج فریدون زده است --- لشگر چین در بهار، خیمه به هامون زده است
لاله سوی جویبار خرگه بیرون زده است --- خیمه آن سبزگون خرگه این آتشین
باز مرا طبع شعر سخت به جوش آمده است � کم سخن عندلیب،دوش به گوش آمده است
از شغب مردمان لاله به جوش آمده است --- زیر به بانگ آمده است بم بخروش آمده است
نسترن مشکبوی، مشک فروش آمده است --- سیمش در گردن است، مشکش در آستین
مسمط معمولاً ساختمان قصیده را دارد اول آن تغزل است و بعد تخلص به مدح می پردازد. این نوع جدید مسمط است که به ابتکار منوچهری از مسمط قدیم ساخته شده است، مسمط قدیم بیتی است چند لختی که لخت های آن یک قافیه دارند (قافیه درونی) و لخت آخری آن با لخت های آخر ابیات دیگر هم قافیه است (قافیه بیرونی) او گاهی به این گونه اشعار شعر مسجع گویند و نمونه آن در اشعار مولانا زیاد است.
دیده سیرست مرا جان دلیرست مرا ----- زهره شیرست مرا، زهره تابیده شدم
شکر کند عاشق حق، کز همه بردیم سبق ---- بر زبر هفت طبق، اختر رخشنده شدم
باش چو شطرنج روان خامش و خود جمله زبان----- کز رخ آن شاه جهان فرخ و فرخنده شدم
این ابیات را می توان به شکل زیر (مسمط و مربع) نوشت:
دیده سیرت مرا ----- جان دلبراست مرا
زهره شیرست مرا ---- زهره تابنده شدم
که هر مصراع آن دو بار مفتعلن و به اصطلاح عروصی مربع است که در شعر فارسی مفعول نیست و ابیات فارسی معمولاً مسدس و یا مثمن هستند. از این رو منوچهری این پاره ها را طولانی تر کرد و به حد مصراع مفعول در شعر فارسی رساند.
- کدام گزینه در مصرع " در دل او دوستی جایی نداشت" صحیح است؟
الف) دل او نهاد و دوستی مفعول است ب) دوستی نهاد و دل او متمم است
ج) دوستی نهاد و دل او مفعول است. د)جایی نهاد و دل او متمم است
2- در بیت : دوستی از من به من نزدیک تر از رگ گردن به من نزدیک تر" آرایه ی ....... به کار رفته است.
الف) تشبیه ب) تشخیص ج) تلمیح د)تضاد
3-بن مضارع فعل های داشت - می گویم در کدام گزینه صحیح آمده است؟
الف) دار- بگو ب)بدار-بگو ج)بدار-گو د)دار- گو
4-در کدام جمله ارکان تشبیه کامل به کار رفته است؟
الف) ملخ دو پای داس مانند دارد ب)پرهای طاووس چونان برگ خزان دیده می ریزند.
ج)بال های خفاش مانند لاله های گوش هستند د)خداوند مثل نوری در دل آیینه است.
5-رساله ی قشیریه در قرن ......... نوشته شده و اصل کتاب به زبان ....... است.
الف)پنجم-عربی ب)ششم-فارسی ج)ششم-عربی د)پنجم-فارسی
6-کدام گزینه به معنی " کاسه چشم" است؟
الف)هدقه ب)حدغه ج)حدقه د)هدغه
7- اسم در چه جایگاهی نمی تواند قرار بگیرد؟
الف) نهاد ب)مفعول ج)متمم د)فعل
8- بیت ( زنهار مگو سخن به جز راست هرچند تورا در آن ضرر هاست) چند جمله دارد؟
الف) سه ب)دو ج)یک د)چهار
9- هسته در گروه اسمی ( آن دو خانه ی سفید ) کدام گزینه است؟
الف) آن ب)دو ج)خانه د) سفید
10- نوع ادبیات در کدام گزینه با بقیه متفاوت است؟
الف) گلستان ب)شاهنامه ج)بوستان د) کلیله و دمنه
پایان