استعداد تحصیلی یکی از دروس بخش عمومی آزمون کتبی دکتری نیمه‌متمرکز است که به سنجش توانایی ذهنی و درک داوطلبین، قدرت تحلیل و استعداد آنها می‌پردازد.
این بخش از آزمون دکتری، در بسیاری از گروهها، از چهار قسمت اصلی تشکیل شده است:
در قسمت اول که مربوط به درک مطلب است، دو متن آورده شده و سپس سؤالاتی از هر یک از آنها مطرح شده است که باید با استنتاج و استنباط کردن متن‌ها به آنها پاسخ داد.
در قسمت دوم که سؤالات منطقی مطرح شده، یک متن نسبتاً کوتاه در هر سؤال وجود دارد که با توجه به آن یک پرسش طرح شده است. برای پاسخگویی به این نوع سؤالات باید با توجه به واقعیت‌های موجود در متنِ سؤالات و تجزیه و تحلیل آنها، پاسخ صحیح را پیدا کرد.
در قسمت سوم توانایی تحلیلی داوطلبین مورد سنجش قرار می‌گیرد. در این بخش برای چند متغیر که در صورت سؤال تعریف شده‌اند، قوانینی وضع شده و داوطلبین باید با توجه به شرایط ذکر شده، حالت‌های مختلف قرارگیری متغیرها را پیدا کنند.
قسمت چهارم سؤالات این مبحث از کنکور دکتری مربوط به سؤالات کمی، شامل مقایسه‌های کمی، استعداد عددی و ریاضیاتی و حل مسأله و … است. برای این قبیل سؤالات، در ابتدای هر سؤال دستورالعمل ویژه‌ای ذکر شده که با به کارگیری هوش و دانش ریاضی خود توانایی پاسخ دادن به آنها را خواهید داشت.
سؤال مهمی که همیشه برای داوطلبان آزمون دکتری مطرح بوده این است که آیا مطالعه این درس ضروری است و آیا خواندن این درس تأثیری در نمره نهایی آنها دارد یا نه. در واقع نام خاص این درس این ذهنیت را برای برخی از داوطلبان ایجاد کرده که این بخش از آزمون تنها به سنجش هوش و استعداد داوطلبان می پردازد و خواندن آن تأثیر خاصی ندارد و نخواندن آن هم مشکلی ایجاد خواهد نکرد.
حقیقت آن است که پاسخ دهی به سؤالات این درس نیز همانند بسیاری از دروس دیگر نیازمند یادگیری مهارت های خاص خود است و این مهارت ها نیز جز با مطالعه و تمرین حاصل نخواهند شد. شکی نیست که برخی از داوطلبان بدون مطالعه این درس توانسته اند نمرات متوسط به بالایی کسب نمایند اما نمی توان این واقعیت را نادیده گرفت که اگر این داوطلبان نیز وقت مناسبی به این درس اختصاص داده بودند می توانستند نمرات بالاتری به دست آورند.
ذکر این مطالب برای زیر سؤال بردن نام این عنوان درسی نیست. برای پاسخ دادن به این سوالات قطعاً به استعداد فردی نیز نیاز است و برخی با وجود مطالعه این درس باز هم نمی توانند نمره مناسبی از آن کسب نمایند. اما وجود این عده قلیل نباید موجب زیر سؤال بردن اهمیت مطالعه برای این درس شود.
استعداد تحصیلی در آزمون دکتری دارای ضریب یک است و در حدود ۱۷ درصد در نتیجه نهایی آزمون کتبی مؤثر است. ضمن آنکه هستند رشته هایی که به علت سادگی یا دشواری سؤالات تخصصی، این سؤالات عمومی هستند که نقش تعیین کننده ای در رتبه داوطلبان پیدا می کنند.
1393/09/16
بدین‌وسیله به‌اطلاع کلیه داوطلبان متقاضی ثبت‌نام و شرکت در آزمون سراسری سال 1394 برای دوره‌های روزانه ،نوبت دوم (شبانه)، نیمه حضوری، مجازی و پردیس خودگردان دانشگاهها وموسسات آموزش عالی،دانشگاه پیام نورو موسسات آموزش عالی غیرانتفاعی وغیردولتی می‌رساندکه ثبت‌نام برای شرکت در آزمون های مذکور از روز یکشنبه مورخ 19/11/93 (نوزدهم بهمن ماه 1393) منحصراً از طریق پایگاه اطلاع‌رسانی این سازمان به نشانی:www.sanjesh.orgآغاز و در روزسه شنبه مورخ 28/11/1393 (بیست و هشت بهمن ماه 1393) پایان می‌پذیرد، لذا داوطلبان می‌توانند در مهلت مقرر برای شرکت در آزمون سراسری سال 1394 ثبت‌نام نمایند. لازم به تاکید است متقاضیان تحصیل در آن دسته از کدرشته‌های تحصیلی دانشگاه آزاد اسلامی که پذیرش آنها براساس آزمون می باشد، توجه داشته باشند از آنجا که پذیرش در رشته های دانشگاه مذکورنیز از طریق همین آزمون صورت خواهد گرفت لذا ضرورت دارد متقاضیان در آزمون سراسری سال 1394 ثبت‌نام و در تاریخ مقرر در جلسه آزمون شرکت نمایند.
لازم به توضیح است که آزمون سراسری سال 1394 در روزهای 21/3/94، 22/3/94 و 23/3/94 برگزار خواهد شد، که اطلاعیه تکمیلی ثبت نام در آزمون در تاریخهای 6/11/93 و 13/11/93 منتشر خواهد شد.